تاثیر عناصر اقلیمی و آلاینده های هوای سنندج بر مرگ و میر ناشی از بیماری های قلبی و تنفسی

مقدمه: اقلیم پزشکی به عنوان یک شاخه علمی غالبا جنبه های زمانی – مکانی فرایند های سلامت و ویژگی های آن را بیان می کند و پخش اپیدمیک، یک نمونه بیماری جمعی یا یک شبکه تندرستی را در بر می گیرد.. در سالهای اخیر، در مناطق مختلف جهان نوسان های اتمسفری گوناگون در زندگی روزانه انسان تاثیرگذار بوده است. در مقیاس جهانی میزان مرگ ومیر و مراجعه کننده های مختلف پیش بینی شده برای سناریوهای تغییرات آب و هوایی آینده، افزایش هر دو پدیده (مرگ ومیر و مراجعه کننده) را در ارتباط با موج های گرما، دماهای بالا، غلظت های بالای آلاینده های جوی و شرایط آب و هوایی را بیان می کند. روش کار: پژوهش حاضر به مطالعه و ارزیابی تاثیر عناصر اقلیمی و آلاینده های هوا بر مرگ و میر سکته قلبی و ورودی های بیماری آسم شهر سنندج با استفاده از روش های تحلیل آماری توصیفی و استنباطی پرداخته است. جمعیت مورد بررسی، تعداد مرگ و میر سکته قلبی (2004-2008) و مراجعه کننده آسم (2001-2008) به بیمارستان های شهر سنندج بوده است. آمارهای مربوط به آلودگی از سازمان محیط زیست (سال 2008) و آمارهای مربوط به عناصر اقلیمی (2001-2008) از سازمان هواشناسی شهر سنندج تهیه گردیده است. نتایج: در روش اسپیرمن اکثر عناصر آب و هوایی چون دما، فشار هوا، رطوبت نسبی و باد با تعداد مرگ و میر ناشی از بیماری سکته قلبی شهر سنندج ارتباط معنی داری دارند. ارتباط عناصر آب و هوایی و مرگ و میر بیماری سکته قلبی در ماه های فوریه و مارس به چشم می خورد. در میان آلاینده های مورد بررسی، آلاینده های اکسیدهای نیتروژن و گرد و غبار یا ذرات معلق جوی با میزان مرگ و میر بیماری سکته قلبی ارتباط مثبتی را نشان می دهند. ارتباط بین عناصر آب و هوا و مراجعه کننده های بیماری آسم در هر زمان به طور متفاوتی بروز می کند و در منطقه در نوسان است. ارتباط ذکر شده در بین عناصر رطوبت نسبی و دما با مراجعه کننده های بیماری آسم متناوب (معکوس و مستقیم) است. بدین صورت، در زمانی که تاثیر پارامترهای دما به صورت مستقیم است، تاثیر پارامترهای رطوبت به صورت معکوس عمل می کند (سال های 2001 و 2002). اما وقتی که تاثیر دما بر روی مراجعه کننده های بیماری آسم به صورت منفی است تاثیر رطوبت به صورت مثبت ظاهر شده است (سال های 2003 و 2005). در ماه های مختلف سال میزان مراجعه کننده بیمارستانی بیماری آسم از الگوی خاصی تبعیت نمی-کند بلکه در تمام ماه ها به صورت پراکنده و تقریبا شبیه به هم دیده می شود. اما همبستگی های با سطح معنی داری قوی تری بین بیماری آسم و هر یک از عناصر اقلیمی مورد بررسی در ماه های مرطوب سال نسبت به ماه های خشک وجود دارد. در ضمن، ارتباط بین بیماری آسم و آلاینده های شهر سنندج از نظر آماری معنی دار نبود. در رگرسیون لوجستیک با در نظر گرفتن فقط عناصر آب و هوا در مدل، افزایش هر واحد از عناصر میانگین حداقل دما، میانگین حداکثر رطوبت نسبی و سرعت باد غالب مرگ و میر سکته قلبی را به ترتیب 16/0 ، 06/0 واحد افزایش و202/0 واحد کاهش داده است. با وارد کردن آلاینده ها و عناصر آب و هوا به طور توام در مدل، آلاینده ها هیچ گونه تاثیری بر روی مرگ و میر ناشی از بیماری سکته قلبی نداشتند. اما با افزایش هر واحد در میانگین حداقل دما و حداکثر سرعت باد، مرگ و میر به ترتیب 211/0 واحد افزایش و 360/0 واحد کاهش پیدا کرده است. پس هر واحد دما با وجود آلاینده ها در منطقه 051/0 واحد نسبت به بدون در نظر گرفتن آنها در مدل بر روی مرگ و میر بیشتر تاثیر داشت. بدون وارد کردن آلاینده ها در مدل، میزان تاثیر متوسط حداقل رطوبت نسبی، متوسط رطوبت نسبی، متوسط سرعت باد و سرعت باد غالب به ترتیب 160/0، 141/0-، 632/0- و 198/0 مقدار بر روی مراجعه کننده های بیماری آسم شهر سنندج بوده است. با وارد کردن آلاینده ها و عناصر آب و هوا به طور توام در مدل، هیچ کدام از عناصر و آلاینده ها با ورودی بیمارستانی ناشی از بیماری آسم تاثیر معنی داری را نشان ندادند. مرگ و میر سکته قلبی در هر دو جنس زن و مرد معنی دار برآورد شده است و این درجه معنی داری با افزایش سن بیشتر خود را نشان می دهد. همچنین ارتباط بین هر دو جنس و مراجعه کننده و با سنین 0-20 و 21-40 معنی دار است. به عبارت دیگر برخلاف بیماری سکته قلبی، میزان آسم در سنین تقریبا کمتر از 40 سال بیشتر دیده می شود. در کل، بیماری های سکته قلبی و آسم در شهر سنندج به ترتیب، تابع جنس و سن خاصی نیستند. نتیجه گیری: بیشترین همبستگی ها بین آب و هوا و تعداد مرگ و میر و مراجعه کننده در طی ماه های مرطوب سال بوده است. متوسط سرعت باد مهمترین عنصر آب و هوایی است که با بیماری آسم در تمام ماه ها، بجز در ماه جولای، و در همه فصول مرتبط بوده است و با هر واحد افزایش در آن، میزان مراجعه کننده 632/0 واحد کاهش می یابد. درکل، بیماری آسم در شهر سنندج به عناصر آب و هوایی مورد بررسی و در راس آنها باد حساسیت بیشتر نشان داده است. برعکس، سکته قلبی با هر دو عناصر آب و هوا (دما، رطوبت نسبی، فشار هوا و حداکثر سرعت باد) و آلاینده ها (گرد و غبار و اکسیدهای نیتروژن) ارتباط داشت و با وجود آلاینده ها اثر دما بر مرگ و میر سکته قلبی 051/0 واحد بیشتر می شود. در کل، با افزایش متوسط سرعت باد در شهر سنندج میزان مراجعه کننده آسم کاهش و با افزایش حداقل دما و حداکثر سرعت باد تعداد مرگ و میر سکته قلبی در هر دو روش به ترتیب مثبت و منفی است